Fluoryzacja zębów jest powszechnie znanym i bardzo prostym zabiegiem stomatologicznym. Najczęściej stykają się z nią osoby regularnie odwiedzające gabinety stomatologiczne. Często słyszą o niej również rodzice, którzy co roku proszeni są o wypisywanie specjalnej zgody na fluoryzację zębów swoich pociech w szkole. Mimo swej popularności wspomniany zabieg budzi jednak wiele kontrowersji i ma grono swoich przeciwników. Czy słusznie? Na czym właściwie polega fluorowanie zębów i jakie argumenty przemawiają za i przeciw jego stosowaniu?
Fluor i jego znaczenie dla zdrowych zębów
Fluor to jeden z pierwiastków, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, jednak jego dzienne zapotrzebowanie jest dosyć niskie i wynosi 2 mg. Odpowiednią ilość fluoru możemy znaleźć w napojach, takich jak woda mineralna czy herbata, a także jedzeniu – rybach, produktach zbożowych i serach podpuszczkowych. Fluor stymuluje tworzenie tkanki kostnej i zwiększa jej wytrzymałość. Jest to szczególnie przydatne dla naszych zębów, dlatego pierwiastek ten jest powszechnie dodawany do past i płynów do higieny jamy ustnej.
Fluor wzmacnia szkliwo i wspomaga proces jego remineralizacji, jednocześnie utrudniając przywieranie kamienia nazębnego i hamując rozwój szkodliwych dla zębów bakterii. Metody fluoryzacji możemy podzielić na dwa rodzaje: endogenną i egzogenną. Endogenna polega na wprowadzaniu fluoru do układu pokarmowego, w postaci tabletek lub kropli. Egzogenna, inaczej nazywana kontaktową, opiera się z kolei na nakładaniu specjalnych preparatów z fluorem bezpośrednio na zęby.
Pozytywne skutki fluoryzacji
Fluoryzacja kontaktowa jest jedną z najlepszych metod profilaktyki i leczenia początkowego stadium próchnicy. Schorzenie to wywoływane jest przez obecność bakterii, które przetwarzając dostarczane z pokarmem cukry, produkują kwasy rozpuszczające strukturę szkliwa. Fluor nakładany na wierzchnią warstwę zębów przenika do struktury szkliwa, jednocześnie ją wzmacniając i stymulując odtwarzanie uszkodzeń powstałych na skutek działania kwasów. Dodatkowo wpływa on na metabolizm bakterii, blokując niektóre potrzebne im do życia enzymy. Z tego powodu fluoryzacja wskazana jest szczególnie u dzieci. Ich uzębienie znajduje się bowiem na etapie wzrostu i jest szczególnie narażone na niedobory fluoru, co w połączeniu z niestaranną higieną jamy ustnej, prowadzi do poważnych uszkodzeń szkliwa. Fluoryzacja przeprowadzana w młodym wieku wzmacnia zęby na całe życie.
Poza profilaktyką i leczeniem wczesnego stadium próchnicy fluoryzacja zalecana jest również w przypadku wypełnień ubytków, w czasie użytkowania aparatu ortodontycznego, w leczeniu nadwrażliwości szyjek zębowych oraz przy usuwaniu przebarwień.
Wśród lekarzy znajdują się zarówno entuzjaści, jak i sceptycy fluoryzacji. Zwolennicy tego zabiegu przekonują, że jest to sprawdzona i znana od lat metoda. Wskazują też na to, że nie wszyscy rodzice wystarczająco dbają o kontrole dentystyczne swoich dzieci, a fluoryzacja stanowi w takim wypadku jedyny zabieg stomatologiczny, z jakim stykają się one w tym kluczowym okresie życia.
Ryzyko, jakie niesie ze sobą fluoryzacja
Poza swoim pozytywnym działaniem fluor jest także bardzo toksycznym pierwiastkiem, gdyż jego nadmiar może wywoływać dwa rodzaje zatrucia. Przy fluorozie, czyli tzw. zatruciu przewlekłym, mamy do czynienia z chorobą wynikającą z nadmiernego przyjmowania fluoru w okresie wzrostu zębów. Objawia się ona widocznymi przebarwieniami szkliwa. Z kolei przy jednorazowym przyjęciu zbyt dużej dawki fluoru drogą pokarmową, może dojść do zatrucia ostrego. Należy pilnować tego, aby dzieci nigdy nie połykały pasy do zębów czy innych preparatów z fluorem. Objawy ostrego zatrucia to bóle głowy i brzucha, nudności, nadmierne ślinienie się, potliwość, łzawienie oczu i ogólne osłabienie. Możliwe są też liczne powikłania, które mogą doprowadzić do uszkodzenia ważnych narządów czy układów, np. wątroby, nerek, tarczycy czy układu nerwowego.
Lekarze sceptyczni co do fluoryzacji argumentują, że jest to archaiczna metoda i wyliczają nowoczesne zabiegi umożliwiające odpowiednią pielęgnację uzębienia. W kwestii profilaktyki zauważają, że jeżeli dziecko ma zdrowe zęby, regularnie je szczotkuje i jest pod stałą opieką stomatologiczną, fluoryzacja nie jest konieczna. Opinie w tej kwestii są znacznie podzielone, ale jedno można stwierdzić na pewno – z powodu potencjalnych zagrożeń związanych z toksycznym działaniem fluoru, nie powinno się przeprowadzać fluoryzacji na własną rękę. Najlepiej poddać się zabiegowi w renomowanym gabinecie dentystycznym.
Inspirowane: Bianco.eu.com – dentysta Warszawa