Każde urządzenie przemysłowe musi być wyposażone w wyłączniki bezpieczeństwie. Ich głównym zadaniem jest natychmiastowe odłączenie zasilania w przypadku użycia, a co za tym idzie – wyeliminowanie, a przynajmniej znaczne zmniejszenie ewentualnego ryzyka niebezpiecznego zdarzenia.
Są one sprzętem ochronnym uzupełniającym – nie mogą być traktowane jako podstawowa ochrona, ponieważ nie wykrywają dostępu do zagrożenia ani nie zapobiegają mu. Stanowią jednak istotny element komunikacji między maszyną a operatorem. Do zabezpieczeń tego typu należą między innymi wyłączniki linkowe.
Wyłączniki linkowe – zasada działania
Wyłączniki linkowe mogą być przełączane w dowolnym miejscu, przez które przebiega stalowa linka dołączona do zatrzaskowego wyłącznika. W sytuacji, w której wyłącznik zostanie włączony przez operatora lub nastąpi zerwanie linki, wszystkie zestyki rozwierne otwierają się, a zestyki zwierne – zamykają.
Wyłącznik linkowy wykrywa zarówno pociągnięcie, jak i poluzowanie linki. Gdy zostanie ona poruszona w dowolnym miejscu, wyłącznik aktywuje się i odłącza zasilanie od maszyny. Wykrywanie poluzowania linki pozwala stwierdzić, czy doszło do jej przerwania.
Urządzenia tego typu stosuje się tam, gdzie nie jest możliwe zainstalowanie osłon, przede wszystkim na długich odcinkach (np. przy taśmociągach). W takich miejscach jest to rozwiązanie znacznie tańsze, wygodniejsze i bardziej efektywne niż instalacja wielu przycisków bezpieczeństwa. Za to obudowy samych wyłączników wykonuje się ze stali, tworzyw sztucznych oraz aluminium. Dzięki temu mogą być dobierane do różnych warunków przemysłowych i pracować np. w aplikacjach, w których mają częsty kontakt z wodą.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze wyłącznika linkowego?
Do najważniejszych kwestii, które trzeba wziąć pod uwagę przy wyborze wyłącznika linkowego należą:
- Długość zabezpieczanych odcinków – każdy typ włącznika współpracuje wyłącznie z linką o określonej długości maksymalnej,
- Warunki, w jakich wyłączniki mają być zastosowane – te które montowane są na jednym końcu zabezpieczanego obszaru instaluje się jedynie w zamkniętych pomieszczeniach, w których nie występują duże zmiany temperatur. Z kolei na otwartym terenie montuje się wyłączniki linkowe dwustronnego działania, montowane pośrodku zabezpieczanego obszaru. Na końcach linek umieszczane są sprężyny naciągowe, które umożliwiają zachowanie niezmiennej długości liny niezależnie od wahań temperatury lub czynników takich jak wibracje.
O czym należy pamiętać przy montażu wyłączników linkowych?
Istnieją dwa sposoby montowania wyłączników linkowych:
– montaż sprężyny i jednego wyłącznika – w przypadku niewielkich odległości,
– montowanie linki do dwóch wyłączników na obu jej końcach – gdy potrzebna jest duża długość linki.
Prawidłowo zamontowany linkowy wyłącznik bezpieczeństwa musi działać niezależnie od tego, w którym kierunku zostanie pociągnięta linka. Jeżeli jest ona prawidłowo napięta, zestyki wyłącznika pozostają zamknięte. Otwierają się na skutek zerwania linki lub jej pociągnięcia. Kasowanie następuje dopiero po ponownym napięciu linki do położenia środkowego.
Przy montażu wyłączników linkowych należy też zwrócić uwagę na właściwe umiejscowienie wykorzystywanych do podwieszania śrub oczkowych. Należy tutaj bezwzględnie stosować się do zaleceń producenta urządzenia, jednak przyjmuje się, że siła rozciągająca linki w punkcie środkowym między dwiema śrubami nie powinna być większa niż 200 N na dystansie 400 mm.
Instalując wyłączniki linkowe, należy dokładnie przeanalizować warunki, w których mają się one znajdować, i wziąć pod uwagę czynniki mogące wpływać negatywnie na ich pracę: zapylenie, wilgoć, kontakt z chemikaliami czy ryzyko uszkodzenia mechanicznego. Tylko to pozwoli dobrać rozwiązanie idealnie dopasowane do potrzeb danego zakładu.