Kontuzje kolan dotykają nie tylko sportowców, ale również osoby, które na co dzień unikają aktywności fizycznej. Jednym z najczęstszych urazów jest pęknięcie torebki stawowej, która stanowi warstwę osłonną naszych stawów. Objawy schorzenia są bardzo charakterystyczne, co umożliwia szybką diagnozę. Jednak w wielu przypadkach powrót do zdrowia jest długotrwały i wymaga odpowiedniej rehabilitacji. W jaki sposób dochodzi do pęknięcia torebki stawowej? Jak przebiega leczenie?
Anatomia stawu kolanowego
Staw kolanowy to największy ludzki staw o charakterze zawiasowo-obrotowym, który łączy udo z podudziem. Pełni bardzo ważną funkcję, ponieważ wpływa na ruchy kończyn dolnych (zginanie i prostowanie nogi, ruchy rotacyjne w zgięciu). Ponadto, jest również odpowiedzialny za utrzymanie ciężaru naszego ciała.
Anatomia stawu kolanowego jest wyjątkowo skomplikowana. Staw tworzą trzy kości:
- udowa,
- piszczelowa,
Ponadto, do najistotniejszych elementów stawu kolanowego należą:
- Więzadła krzyżowe, przednie i tylne – które łączą kość udową oraz piszczelową. Ich rola polega na wzmacnianiu i utrzymywaniu stabilności kolan.
- Łąkotki – ograniczające ruchy rotacyjne i umożliwiające wzajemne dopasowanie powierzchni stawowych.
- Kłykcie – tworzące główkę stawową (kłykcie kości udowej) oraz panewkę (kłykcie kości piszczelowej i rzepka).
Powierzchnie stawowe kości są połączone torebką stawową, która pełni funkcję osłonną. Składa się ona z zewnętrznej błony włóknistej oraz wewnętrznej błony maziowej. Pierwsza z nich jest zbudowana z włókien kolagenowych, natomiast druga wytwarza maź wypełniającą przestrzeń między kośćmi.
Dlaczego kolana są kontuzjogenne?
Stawy kolanowe każdego dnia są silnie eksploatowane. W wielu przypadkach dochodzi do ich nadmiernego przeciążania.
Szczególnie niebezpieczne jest uprawianie sportów bez odpowiedniego sprzętu oraz bez znajomości prawidłowej techniki wykonywania ćwiczeń. Częste i nagłe skręty kolan oraz zbyt duża masa ciała również nie sprzyjają dobrej kondycji stawów kolanowych.
Ponadto, wraz z wiekiem pogarsza się stan chrząstki stawowej, czyli sprężystej oraz odpornej na tarcie warstwy pokrywającej kości każdego stawu, która zapobiega ich ścieraniu się podczas wykonywania ruchów. Jest to czynnik, który również zwiększa ryzyko kontuzji kolan.
Przyczyny i objawy pękniętej torebki stawowej
Do pęknięcia torebki stawowej dochodzi najczęściej w wyniku kontuzji związanych z uprawianiem sportów. Na kontuzjogenność kolan wpływa także brak ruchu oraz nadwaga.
Wśród podstawowych czynników, które mogą skutkować pęknięciem torebki stawowej, należy wymienić:
- brak odpowiedniej rozgrzewki przed wysiłkiem fizycznym,
- złe ustawienie stawu podczas ruchu,
- wcześniejsze mikrourazy,
- niestabilność stawu skokowego.
Uszkodzenia torebki stawowej można podzielić na:
- lekkie (naciągnięcie torebki stawowej) – niewielki obrzęk,
- średnie (pęknięcie torebki stawowej) – rozległy obrzęk i krwiak,
- ciężkie (zerwanie torebki stawowej) – ból, niestabilność stawu, a często również zerwanie więzadeł.
Zasadniczo pęknięciu torebki stawowej towarzyszy obrzęk i ból stawu, krwiak, uczucie ciepła i ograniczenie ruchów w stawie, a także niestabilność i „uciekanie” stawu.
Leczenie i rehabilitacja
Do określenia stopnia uszkodzenia torebki stawowej konieczne jest wykonanie badania USG lub RTG. W przypadku pęknięcia torebki stawowej leczenie jest zawsze nieco bardziej skomplikowanie i czasochłonne niż przy urazach lekkich.
W zależności od złożoności problemu zalecenia lekarskie mogą obejmować czasowe unieruchomienie kończyny przy pomocy gipsu lub specjalnych opasek, stosowanie zimnych okładów oraz zastrzyków i leków przeciwbólowych. Poważne urazy zwykle wiążą się z koniecznością przeprowadzenia zabiegu operacyjnego.
Przy pęknięciu torebki stawowej niezbędna jest również rehabilitacja, która ma na celu przywrócenie sprawności i stabilności stawu kolanowego oraz wzmocnienie jego wiązadeł. Najczęściej praktykowane są ćwiczenia izometryczne, rozciągające, w odciążeniu oraz pobudzające stymulację nerwowo-mięśniową.
Utrudniona motoryka i częste bóle kolan to dolegliwości, których nie należy lekceważyć. W przypadku pękniętej torebki stawowej brak szybkiej diagnozy lub niepodjęcie leczenia może prowadzić bowiem do wielu niebezpiecznych powikłań, takich jak zmiany zwyrodnieniowe stawu, zapalenie pochewek ścięgnistych mięśni czy urazy chrzęstno-kostne.
Inspirowane: rehabilitacja-mw.pl – masaz Ursynów
