Podczas wykonywania zabiegów o charakterze medycznym bądź kosmetycznym sprawą priorytetową jest zapewnienie pełnej sterylności używanych narzędzi. W celu zapewnienia pełnego bezpieczeństwa i higieny wykorzystywane są specjalistyczne urządzenia, takie jak sterylizatory medyczne, które niszczą wszystkie rodzaje drobnoustrojów niezależnie od tego, czy przybierają one formę wegetatywną, czy zarodnikową.
Sterylizator autoklawowy
Każdy producent sprzętu medycznego tworzy sterylizatory oparte o inną zasadę działania, dlatego występują one w kilku rodzajach i cechują się różną funkcjonalnością. Najpopularniejsza metoda stosowana do dezynfekcji narzędzi medycznych wykorzystuje autoklawy, które poddane działaniu bardzo wysokiego ciśnienia oraz gorącej pary wodnej eliminują drobnoustroje. Czynnikiem niezbędnym do przeprowadzenia tej metody sterylizacji jest powstanie próżni, w której panuje temperatura przekraczająca 120 stopni Celsjusza oraz jedna lub dwie atmosfery. Sam proces dezynfekcji rozpoczyna się po osiągnięciu odpowiednich warunków termicznych. Po jego zakończeniu wysterylizowane narzędzia powinno pozostawić się w komorze urządzenia na co najmniej kilkanaście minut.
Sterylizator suchy
Istota jego działania opiera się na odkażaniu przedmiotów za pomocą suchego powietrza. Z tego względu nazywany bywa również suszarką. Powietrze osiąga w nim temperaturę od 170 do nawet 200 stopni Celsjusza. Sterylizator suchy może być używany do dezynfekcji powierzchni, które nie powinny być poddawane działaniu wysokiego ciśnienia (jak na przykład substancje oleiste). Proces wyjałowiania rozpoczyna się po osiągnięciu wymaganej temperatury.
Sterylizator grawitacyjny
Jest najtańszym w zakupie sterylizatorem medycznym, ale jednocześnie najmniej funkcjonalnym. Odkaża narzędzia i materiały medyczne, które nie posiadają złożonej budowy. Do jego prawidłowego funkcjonowania nie jest wymagane wytworzenie próżni w komorze urządzenia. Czynnikiem sterylizującym jest nagrzana para wodna, która okaże się w pełni skuteczna jedynie, wtedy gdy produkty poddane wyjałowieniu będą w całkowicie suche.
Inne sposoby sterylizacji materiałów medycznych
Do sterylizacji często wykorzystuje się również inne substancje chemiczne, takie jak gazy. Najczęściej używana jest mieszanka tlenku etylu z dwutlenkiem węgla. Funkcjonuje również metoda formaldehydowa, która dedykowana jest do przedmiotów wykonanych z gumy lub tworzyw sztucznych. Użyta substancja, czyli formaldehyd ma działanie toksyczne i mutagenne, dlatego wymaga zachowania szczególnych środków ostrożności. Kiedy sterylizacji poddawane są narzędzia przeznaczone do jednorazowego użytku, często stosuję się tzw. sterylizację radiacyjną. Polega ona na działaniu promieniowania izotopów – najczęściej Cezu oraz Kobaltu.
Rynek sprzętu medycznego oferuje mnogość urządzeń oraz substancji służących do sterylizacji narzędzi i materiałów medycznych. Wybór odpowiedniego w głównej mierze uzależniony jest od osobistych potrzeb i rodzaju przedmiotów, jakie poddawane będą procesowi wyjaławiania. Szczególną uwagę należy zwrócić na to, aby producent sprzętu medycznego był sprawdzonym i dobrze ocenianym podmiotem na rynku urządzeń sterylizujących. Sterylizatory medyczne posiadają najszersze zastosowanie, jednak różnią się między sobą zasadą działania oraz przeznaczeniem. Nigdy nie należy zapominać również o stałej kontroli parametrów sterylizatora – tylko odpowiednio wysoka temperatura i ciśnienie pozwolą zagwarantować pełne bezpieczeństwo.
